Αυτοπαρουσίαση του εγχειρήματος στην αντιεξουσιαστική εφημερίδα “Άπατρις”
Η ιστορία του εγχειρήματος
Η ιστορία του εγχειρήματος του Κοινωνικού Χώρου για την Υγεία ξεκινά τον Δεκέμβρη του 2008, εν μέσω της εξέγερσης που ακολούθησε τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από τον Ειδικό Φρουρό Κορκονέα. Ήταν τότε που η συνολική αντιπαράθεση με τον κόσμο της εξουσίας επέτρεψε στους αγωνιζόμενους ανθρώπους να αρθρώσουν για πρώτη φορά ερωτήματα σχετικά με τις δυνατότητες δημιουργίας αντιδομών, ανοικτών αντιθεσμίσεων από τα κάτω. Οι ζυμώσεις που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της εξέγερσης και της περιόδου που την ακολούθησε ανάμεσα στην ήδη υπάρχουσα Ανοικτή Συνέλευση για την Υγεία (ένα εγχείρημα στο οποίο συμμετείχαν εργαζόμενοι/ες από το χώρο της υγείας και όχι μόνο) και στη Λαϊκή Συνέλευση Κατοίκων Πετραλώνων-Θησείου-Κουκακίου οδήγησαν στην απόφαση κατάληψης του εγκαταλελειμμένου πρώην ΠΙΚΠΑ στα Άνω Πετράλωνα. Έτσι, από τον Απρίλη του 2009 στο χώρο του ΠΙΚΠΑ στεγαζόταν σε μόνιμη βάση η Ανοικτή Συνέλευση για την Υγεία, παράγοντας λόγο και δράση πάνω στα πολιτικά και κοινωνικά περιεχόμενα της Υγείας. Για δύο χρόνια, η Ανοικτή Συνέλευση για την Υγεία διοργάνωσε διάφορές εκδηλώσεις στο χώρο του ΠΙΚΠΑ, παρενέβη σε κεντρικό επίπεδο ανιχνεύοντας δυνατότητες διεκδίκησης στο πεδίο της Υγείας (αποκλεισμός ταμείων νοσοκομείων) και λειτούργησε χώρος συμβουλευτικής υποστήριξης- κοινωνικό ιατρείο. Ωστόσο το εγχείρημα φάνηκε να απευθύνεται περισσότερο σε πολιτικοποιημένα άτομα με συγκεκριμένες πολιτικές αναφορές, χωρίς να κατορθώνει να συναντήσει την τοπική κοινωνία, η οποία ναι μεν το αποδεχόταν, όμως δεν έδειχνε να αφομοιώνει τα πολιτικά του χαρακτηριστικά και τα προτάγματά του. Ήταν αισθητό πως ένα κοινωνικό ιατρείο δεν μπορεί να λειτουργεί ως αυτόνομη ομάδα ειδικών για την Υγεία, δεδομένου ότι σε θέματα υγείας είναι απαραίτητη η συμμετοχικότητα και δεν χωρούν λογικές ανάθεσης. Ζητούμενο είναι οποιαδήποτε αυτοοργανωμένη δομή Υγείας να εντάσσεται σε μια κοινότητα, η οποία θα συμμετέχει ενεργά στη λειτουργία της, στο πλαίσιο της αλληλεγγύης και του οράματος για μια άλλη κοινωνία.
Σταθμός, λοιπόν, στην πορεία τόσο του εγχειρήματος όσο και της ίδιας της Λαϊκής Συνέλευσης Κατοίκων Πετραλώνων-Θησείου-Κουκακίου ήταν ο Ιούνης του 2011, όταν πια οι συνέπειες των επιλογών των κυρίαρχων κατέστησαν ολοφάνερες για το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός τεράστιου κεφαλαίου διαμαρτυρίας που κατέλαβε τις πλατείες και τους δρόμους των πόλεων.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι η Λαϊκή Συνέλευση των κατοίκων των περιοχών μας λειτουργούσε ως τρόπος συλλογικής δράσης από τον Νοέμβριο του 2002, συγκαλούμενη κάθε φορά που προέκυπτε ένα ζήτημα που αφορούσε τους κατοίκους, διατηρώντας την αυτοτέλεια και την αυτονομία της, χωρίς δηλαδή να συγκροτείται ως μόνιμο σώμα με διαρκή χαρακτηριστικά. Ωστόσο, αυτό το πλαίσιο λειτουργίας, αποδοτικό και χρήσιμο για σειρά ζητημάτων που απασχόλησαν τους κατοίκους μέσα σε μια ολόκληρη δεκαετία, δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις ανάγκες που προκύπτουν από τη σημερινή συγκυρία. Έτσι, η Λαϊκή Συνέλευση απέκτησε μόνιμο χαρακτήρα, προσανατολιζόμενη αφενός στη κατεύθυνση της σταθερής δράσης πάνω σε ζητήματα που προκύπτουν από την επικαιρότητα και αφετέρου στη δημιουργία σταθερών αντιδομών, οι οποίες θα πραγματώνουν στο εδώ και τώρα κάτι από το σύνθημα που μας ακολουθεί σε όλη μας την πορεία: «Να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας».
Ο Κοινωνικός Χώρος για την Υγεία.
Στο πλαίσιο της απόφασης της Λαϊκής Συνέλευσης των Κατοίκων, συγκροτήθηκε το καλοκαίρι του 2011 η ομάδα εργασίας που ανέλαβε τη λειτουργία του Κοινωνικού Χώρου για την Υγεία, στην οποία συμμετέχουν από την αρχή υγειονομικοί και μη, μέλη της Λαϊκής Συνέλευσης των περιοχών μας. Ήδη από τις αρχικές συζητήσεις της ομάδας εργασίας προκρίθηκαν ως βασικοί άξονες λειτουργίας η δράση πάνω στα ζητήματα που προκύπτουν από τη διάλυση του δημόσιου συστήματος υγείας, η διάχυση της γνώσης πάνω σε ζητήματα υγείας και η λειτουργία ενός χώρου πρωτοβάθμιας περίθαλψης στην Κατάληψη ΠΙΚΠΑ.
Από τον Οκτώβριο του 2011, το εγχείρημα απέκτησε σάρκα και οστά ως αυτοοργανωμένη δομή πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Κάθε Τρίτη και Τετάρτη 17:00-20:00, γιατροί διάφορων ειδικοτήτων (παθολόγος, χειρουργός, ορθοπεδικός, ωτορινολαρυγγολόγος, πνευμονολόγος) καθώς και ομάδα υποστήριξης για ζητήματα ψυχικής υγείας και ρεφλεξιολόγος βρίσκονται εκ περιτροπής στο χώρο, παρέχοντας συμβουλευτική, επίλυση αποριών και υποστήριξη σε χρόνιες παθήσεις και γενικότερα σε θέματα ψυχικής και σωματικής υγείας (δεν γίνεται φυσικά συνταγογράφηση φαρμάκων), καθώς και ενημέρωση σε θέματα φαρμακευτικής αγωγής και εναλλακτικών λύσεων. Επιπλέον, οργανώνονται σεμινάρια αυτομόρφωσης (σεμινάριο Πρώτων Βοηθειών, σεμινάριο ρεφλεξολογίας κ.α.).
Μέσα σ’ αυτούς τους 5 πρώτους μήνες της λειτουργίας του, ο Κοινωνικός Χώρος για την Υγεία έχει υποδεχτεί περισσότερα από 100 αιτήματα από κατοίκους των γειτονιών μας και όχι μόνο και η συνολική ανταπόκριση που έχει από τη γειτονιά είναι για εμάς τουλάχιστον ελπιδοφόρα. Η εβδομαδιαία συνέλευση πραγματοποιείται κάθε Τετάρτη στις 20:00 και είναι ανοικτή τόσο σε κατοίκους των περιοχών μας, όσο και σε οποιονδήποτε/οποιαδήποτε ενδιαφέρεται να συνδράμει στο εγχείρημα.
Η φιλοσοφία και τα προτάγματα του εγχειρήματος.
Ο κοινωνικός χώρος για την Υγεία λειτουργεί ως αντιθέσμιση της Λαϊκής Συνέλευσης Κατοίκων Πετραλώνων-Κουκακίου-Θησείου και, άρα, μοιράζεται μαζί της τις αρχές της αυτοοργάνωσης, της αντιιεραρχίας και της προσπάθειας συναίνεσης στη λήψη αποφάσεων. Αυτό που επιθυμούμε όσοι και όσες σχετιζόμαστε με το εγχείρημα είναι να δημιουργήσουμε στο τώρα έναν υλικό και συμβολικό τόπο συλλογικοποίησης και αυτενέργειας των «από κάτω», μια εικόνα από το μέλλον μιας κοινωνικής οργάνωσης που απαντά στην ικανοποίηση των δικών μας αναγκών και επιθυμιών. Ως εκ τούτου, ο Κοινωνικός Χώρος για την Υγεία δεν δημιουργήθηκε για να καλύψει τα κενά που αφήνει το καταρρέον σύστημα δημόσιας υγείας ούτε για να προσφέρει φιλανθρωπία, αλλά για να γίνει μέρος ενός ευρύτερου κινήματος που θέλει να επιτεθεί στο σημερινό σύστημα κοινωνικής οργάνωσης, δομώντας όχι μόνο νέες συλλογικοποιήσεις, αλλά κυρίως νέες σχέσεις, σχέσεις αλληλεγγύης, ισοτιμίας και συντροφικότητας. Η επιλογή, άλλωστε, της λειτουργίας του Κοινωνικού Χώρου για την Υγεία σε έναν κατειλημμένο χώρο αντανακλά τη διάθεση ένταξης του εγχειρήματος στο πλαίσιο του συνολικότερου ανταγωνιστικού κινήματος. Συγχρόνως, η αποδοχή και η οικειοποίησή του από την τοπική κοινωνία αποτελεί μια μορφή έμπρακτης αλληλεγγύης σε αντίστοιχες κινήσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι μας διαφεύγει το γεγονός του αποκλεισμού ολοένα και μεγαλύτερου αριθμού ανθρώπων από την πρόσβαση σε υπηρεσίες Υγείας και της εξαθλίωσης που αυτός ο αποκλεισμός συνεπάγεται – αντίθετα: πιστεύουμε ότι οι αποκλεισμοί που επιβάλλει ο Καπιταλισμός μπορούν να πολεμηθούν μόνο με την απομάκρυνση από λογικές ανάθεσης και διαμεσολάβησης, μόνο μέσω της αντίστασης και της αλληλεγγύης μεταξύ των καταπιεσμένων. Έτσι, ο Κοινωνικός Χώρος για την Υγεία δεν έχει (και δεν επιθυμεί να αποκτήσει) σχέσεις με κρατικούς θεσμούς, κόμματα, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις κ.ο.κ.
Γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους, άλλωστε, στο εγχείρημα συμμετέχουν και μη υγειονομικοί (περισσότεροι μάλιστα από τους υγειονομικούς), καθώς επιδίωξή μας είναι και η συγκρότηση μιας διαφορετικής αντίληψης για την Υγεία, που θα ξεπερνά τη σχέση ειδικού-μη ειδικού και θα αξιοποιεί τις διαφορετικές εμπειρίες όλων μας (πασχόντων και θεραπευτών). Από τη μεριά μας, πιστεύουμε ότι η υγεία δεν αφορά μόνο τις εξειδικευμένες γνώσεις ενός ειδικού και ότι η θεραπεία δεν αφορά μόνο την επίσκεψη σε ένα ιατρείο, καθώς όλοι έχουμε εμπειρίες (σύντομες ή πιο επιμηκυμένες χρονικά) από μία ασθένεια τις οποίες μπορούμε να μοιραστούμε μεταξύ μας και να δώσουμε λύσεις. Με λίγα λόγια, όλοι μπορούμε σε κάποιο βαθμό να σταθούμε «θεραπευτικά» δίπλα σε κάποιον που το έχει ανάγκη. Όσο περισσότερο το εγχείρημα αυτό πλαισιωθεί από ανθρώπους (υγειονομικούς και μη) τόσο περισσότερο ανοίγονται οι δυνατότητες για μεγαλύτερη προσφορά, για περισσότερα πράγματα. Και είναι κάτι το οποίο το θέλουμε και το επιδιώκουμε. Οραματιζόμαστε μια υγεία που δε θα ορίζεται απλά ως απουσία ασθένειας και όπου η ιατρική δε θα ασκεί την εξουσία της πάνω στον πάσχοντα. Βλέπουμε τη θεραπεία ως μια ανθρωποκεντρική διαδικασία στην οποία εμπλεκόμαστε όλοι/ες και όλοι/ες οφείλουμε να συμμετέχουμε ισότιμα.
Απρίλιος 2012
